Jak określa Ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych – niepełnosprawność to trwała lub okresowa, niezdolność do wypełniania ról społecznych. Wynika z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu – szczególnie powodującą niezdolność do pracy. Inaczej ujmując – niepełnosprawność to niemożność efektywnego pełnienia ról społecznych połączona z zaburzeniami w funkcjonowaniu fizycznym, psychicznym i społecznym.
Status osoby niepełnosprawnej potwierdza:
- orzeczenie o niepełnosprawności, które wydawane jest przed ukończeniem 16 roku życia lub
- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, które wydawane jest po ukończeniu 16 roku życia.
Na jakie choroby można ubiegać się o status osoby niepełnosprawnej? Jak otrzymać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności? To pytania wielu osób chorych.
Choroby kwalifikujące do otrzymania orzeczenia o niepełnosprawności
Zacznijmy od tego, że ocena stanu zdrowia nie jest jedynym wyznacznikiem do przyznania stopnia niepełnosprawności. Orzecznictwo określając stopień niepełnosprawności bierze pod uwagę zarówno fizyczne, jak i psychiczne oraz społeczne aspekty funkcjonowania człowieka. Wystąpienie schorzenia lub choroby nie oznacza zatem, że komisja orzekająca wyda pozytywną decyzję. Nada choremu status osoby niepełnosprawnej i przyzna stopień niepełnosprawności.
Istnieje pewna grupa zaburzeń, które mogą przyczyniać się do powstania niepełnosprawności. Każda z nich posiada swój symbol przyczyny niepełnosprawności. Co istotne, na orzeczeniu może występować więcej niż 1 symbol, jednak nie więcej niż 3.
Poniżej lista schorzeń do orzeczenia oraz ich symbole:
- 01-U – upośledzenia umysłowe w stopniu od umiarkowanego po głębokie,
- 02-P – choroby psychiczne, przykładowo schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa, demencja,
- 03-L – zaburzenia głosu, słuchu,
- 04-O – choroby narządu wzroku,
- 05-R – upośledzenia narządu ruchu – zaburzenia zarówno pourazowe, jak i wynikające ze schorzeń, na przykład zapalenie stawów i kręgosłupa,
- 06-E – epilepsja,
- 07-S – choroby układu oddechowego i krążenia – niewydolność oddechowa, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze wywołujące powikłania narządowe, miażdżyca, niewydolność żył głębokich,
- 08-T – choroby układu pokarmowego – przykładowo m.in. przewlekłe zapalenie trzustki,
- 09-M – choroby układu moczowo-płciowego,
- 10-N – choroby neurologiczne – m.in. uszkodzenia nerwów, udar przemijający, odwracalny i dokonany,
- 11-I – inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego,
- 12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe.
Nie ma uniwersalnej listy chorób kwalifikujących do przyznania statusu osoby niepełnosprawnej. Nie można wprost odpowiedzieć na pytanie jakie choroby kwalifikują do orzeczenia. Z powyższego wynika, iż istnieją grupy różnych schorzeń, które mogą utrudniać funkcjonowanie. Mogą być one przyczyną niepełnosprawności.
Niepełnosprawność dla ustawodawców oznacza niemożność lub trudności w codziennej aktywności. Ograniczenia w uczestniczeniu w życiu społecznym, które wynikają z naruszenia sprawności organizmu. Warto wspomnieć, iż wystąpienie jednej z powyżej wymienionych chorób lub zaburzeń nie daje gwarancji, że otrzyma się orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Liczy się to jak osoba chora funkcjonuje w życiu codziennym i w jakim stopniu jest samodzielna.
Jak ubiegać się o orzeczenie?
Orzeczenia o niepełnosprawności i orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydawane są przez Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności. W przypadku ubiegania się o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, jeśli zespół orzekający uzna, że spełnione są przesłanki nada wnioskodawcy status osoby niepełnosprawnej. Wyda orzeczenie o zaliczeniu do osób niepełnosprawnych lub odpowiedniego stopnia niepełnosprawności. Natomiast jeżeli ustali, że wnioskodawca nie kwalifikuje się do uzyskania statusu osoby niepełnosprawnej wyda orzeczenie negatywne. Nie zaliczy wnioskodawcy do osób niepełnosprawnych lub nie nada stopnia niepełnosprawności.
Gdzie się udać po orzeczenie?
Aby otrzymać orzeczenie należy zgłosić się do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności właściwego pod względem zamieszkania. W każdym Zespole obowiązuje inny formularz. Stąd ważne, by uzyskać odpowiedni druk w odpowiednim miejscu.
Można też pobrać formularz online. Potem i wypełnić wniosek oraz złożyć go. Dołączyć zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia oraz dokumentację medyczną. Wszystkie dokumenty leczenia w szpitalu, u lekarzy specjalistów. Dokumenty z badań i konsultacji.
Po doręczeniu całego wniosku w ciągu 30 dni osoba niepełnosprawna zostaje poinformowana o terminie posiedzenia. Jeśli nie może w danym terminie odbyć wizyty w zespole z uzasadnionego powodu zostanie określony inny termin. Gdy wyjazd z domu nie jest możliwy, komisja orzeknie zaocznie lub pojawi się w domu chorego.
Kto składa wniosek o orzeczenie stopnia niepełnosprawności?
Wniosek o orzeczenie stopnia niepełnosprawności wraz ze wszystkimi załącznikami składa osobiście osoba chora, jeśli ma tylko ukończone 18 lat. W przypadku dziecka lub osoby ubezwłasnowolnionej dokumenty składa rodzic, opiekun prawny albo kurator. Czasami robi to Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej. Aby to zrobić musi mieć zgodę na to osoby niepełnosprawnej, jej rodzica, opiekuna prawnego albo kuratora.
Posiedzenie komisji orzekającej
W czasie posiedzenia Komisja Orzekająca oceni stan zdrowia wnioskującego oraz poziom jego funkcjonowania. Na tej podstawie oceni stopień niepełnosprawności. Orzeczenie może być wydane na czas określony lub bezterminowo, gdy stan zdrowia nie rokuje poprawy.
Skład zespołu orzekającego: lekarz oraz inny specjalista: psycholog, pedagog, doradca zawodowy albo pracownik socjalny. Minimalnie dwuosobowy zespół ocenia dokumentację medyczną. Bada stan naruszenia sprawności organizmu wnioskującego.
Wydanie decyzji o stopniu niepełnosprawności
Decyzja o zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności zostanie wydana w ciągu 14 dni kalendarzowych. Jest ona wysyłana na adres domowy wnioskodawcy. Można także odebrać ją osobiście, jednak należy o tym poinformować Powiatowy Zespół ds. Orzekania o niepełnosprawności najlepiej w dniu posiedzenia.
Odwołanie od decyzji
Istnieje możliwość odwołania, gdy wnioskodawca z nią się nie zgadza. Do 2 tygodni od orzeczenia Powiatowego lub Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności odwołujemy się do Wojewódzkiego Zespołu. Od decyzji II instancji, czyli Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności odwołujemy się do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Mamy czas do 30 dni od doręczenia orzeczenia.
Jaki stopień niepełnosprawności można otrzymać w orzeczeniu o niepełnosprawności?
Komisja może przyznać 3 stopnie niepełnosprawności. Jaki stopień dostanie konkretna osoba zależy od oceny specjalistów. Opierają się oni na dokumentacji medycznej załączonej do wniosku oraz badaniu osoby wnioskującej. Istnieją 3 stopnie niepełnosprawności:
- znaczny stopień niepełnosprawności,
- umiarkowany stopień niepełnosprawności
- lub lekki stopień niepełnosprawności.
Kiedy orzeka się lekki stopień niepełnosprawności?
Orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności otrzymuje osoba częściowo niezdolna do pracy. Porównuje się ją osób zdrowych z podobnym wykształceniem. Lekki stopień niepełnosprawności na orzeczeniu dostanie osoba, która potrzebuje w celu pełnienia ról społecznych pomocy sprzętu ortopedycznego.
Umiarkowany stopień niepełnosprawności na orzeczeniu o niepełnosprawności – co oznacza?
Kiedy komisja wyda decyzję w orzeczeniu o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oznacza to, że osoba niepełnosprawna nie ma zdolności do pracy w normalnych warunkach zatrudnienia. Oczywiście osoba w tej sytuacji dostanie orzeczenie o wskazaniach do pracy w warunkach chronionych, czyli zakładzie pracy chronionej. Umiarkowany stopień niepełnosprawności oznacza też, że osoba potrzebuje częściowej pomocy innego człowieka w celu pełnienia ról społecznych.
Kto otrzymuje znaczny stopień niepełnosprawności w orzeczeniu o niepełnosprawności
Orzeczenie o znacznym stopniu otrzymują osoby niepełnosprawne, które są niezdolne do pracy. Mogą one do wykonywania pracy potrzebować przystosowanych warunków. Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mogą pracować tylko w warunkach pracy chronionej. Na otwartym rynku pracy muszą mieć dostosowane stanowisko. Ta grupa osób swoje miejsce znajduje w Warsztatach Terapii Zajęciowej i Zakładach Aktywności Zawodowej. Osoby niepełnosprawne, które mają orzeczony znaczny stopień są zazwyczaj niezdolne do samodzielnej egzystencji. Same nie radzą sobie w codzienności.
Choroba a korzyści wynikające z orzeczenia
Dlaczego warto mieć orzeczenie? Orzeczenie o niepełnosprawności to dokument formalny, który potwierdza niepełnosprawność. Pomaga uzyskać różne ulgi. Dzięki niemu zyskuje się możliwość niektórych świadczeń dla niepełnosprawnych i opiekunów. Mając orzeczenie, można wystąpić o legitymację osoby niepełnosprawnej. Legitymacja osoby niepełnosprawnej to podstawowy dokument, który okazuje się odpowiednim osobom mającym prawo do kontroli. Drugi ważny dokument to karta parkingowa dla osób między innymi poruszających się na wózkach.
W obliczu choroby orzeczenie może pomóc uzyskać różne dodatki i świadczenia, np. opiekuńcze, dodatek mieszkaniowy. Można mieć też dofinansowanie do turnusu rehabilitacyjnego. Częściową refundację sprzętu i przedmiotów ortopedycznych oraz środków pomocniczych. Osobom z orzeczeniem państwo pomaga w likwidacji barier architektonicznych, barier w komunikacji oraz barier technicznych. Oczywiście zależy to od rodzaju i stopnia niepełnosprawności.
Gdy posiada się orzeczenie można zyskać pracę w Zakładzie Aktywności Zawodowej lub w Zakładzie Pracy Chronionej. Można także dodatkowo korzystać z innych przywilejów pracownika niepełnosprawnego. Ma się między innymi prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, wydłużonej przerwy w pracy o 15 minut i krótszego czasu pracy – 7 godzin. Pracodawca osoby niepełnosprawnej może zaś uzyskać środki na przystosowanie miejsca pracy i sprzęt dla pracownika z orzeczeniem.
Ulgi zyskuje się w rozliczeniu podatku. Można odliczyć wydatki na cele rehabilitacyjne i leki.
Oczywiście, aby móc skorzystać z powyższych ulg i uprawnień nie wystarczy tylko orzeczenie o niepełnosprawności i przyznany stopień. Trzeba składać wnioski i spełnić dodatkowe warunki. Więcej w tym temacie i wszelkie informacje uzyskać można w swoim Ośrodku Pomocy Społecznej, w Centrum Pomocy Rodzinie. Pomagają także stowarzyszenia osób niepełnosprawnych i fundacje.
Na jakie choroby dostać można orzeczenie? – podsumowanie
To nie choroba jest podstawą do uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności. Podstawowym kryterium jest stan funkcjonalny człowieka. Wskazaniem dla osoby dorosłej, jest niemożność pracy w normalnych warunkach i problemy w zaspokojeniu fundamentalnych potrzeb życiowych.
Orzeczenie daje prawo do ulg. Można uzyskać legitymację osoby niepełnosprawnej. Kiedy choroba sprawia nam problemy w codzienności powinniśmy ubiegać się o orzeczenie o niepełnosprawności. Dzięki temu możemy mieć dofinansowanie do sprzętu ortopedycznego. Pracować w zakładzie pracy chronionej. Orzeczenie pomaga zmagać się z chorobą i jej konsekwencjami.
Artykuł sponsorowany
Reklama:
